Παρά το μικρό της μέγεθος, η Κίμωλος είναι κατάσπαρτη με εκκλησιές. Όχι μια, δυο μα πάνω από ογδόντα εκκλησιές και ξωκλήσια ύψωσε με κόπο και πίστη ο θρησκευόμενος λαός του νησιού. Άλλες μεγαλόπρεπες κι επιβλητικές κι άλλες ταπεινές και χαριτωμένες, άλλες μέσα στο Χωριό κι άλλες να τις φιλάει το κύμα ή να τις τραγουδάει ο άνεμος πάνω στις κορφούλες.
Οι περισσότερες είναι «οικογενειακές», με τη φροντίδα τους να περνάει από γενιά σε γενιά στους απογόνους του κτίτορα και κτήτορα. Πολλές είναι πραγματικά μοναδικές για την αρχιτεκτονική τους αξία, τα τέμπλα και τις εικόνες τους.
Σημαντικός αριθμός εικόνων είναι έργα του Εμμανουήλ ιερέως Σκορδίλη, Κρητικού αγιογράφου που δημιούργησε σχολή (16ος-18ος αιώνας) και του Δευτερεύοντος Σίφνου Αγαπίου Πρόκου (18ος-19ος αιώνας).
Στην κορωνίδα των εκκλησιών βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής και επιβλητικός Μητροπολιτικός Ναός, «Παναγία η Οδηγήτρια».
Κτίστηκε μεταξύ των ετών 1867 και 1874 με την προσωπική εργασία όλων των κατοίκων του νησιού που, με ζήλο, δούλευαν για το μεγάλο αυτό έργο επί 7 χρόνια, αφιλοκερδώς.
Μεταξύ των πολλών, παλαιών και ωραίων εικόνων, ωραιότερη είναι η εικόνα της Παναγίας «Οδηγήτριας» που η τέχνη της ανάγεται στους παλαιολόγειους χρόνους (15ος αιώνας) και πιθανότατα προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη ή τη Θεσσαλονίκη.
Ο καλλιτεχνικός πλούτος της «Παναγιάς» είναι εντυπωσιακός και για να τον χαρεί κανείς πρέπει να της αφιερώσει αρκετό χρόνο. 
Οκτώ εκκλησίες θεωρούνται μνημεία ιδιαίτερης αρχαιολογικής και ιστορικής αξίας και προστατεύονται από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Αυτές είναι:
- Γέννηση του Χριστού (1592), η παλαιότερη, στο Μέσα Κάστρο.
- Χρυσόστομος (17ος αιώνας), η παλιά Μητρόπολη, στα βόρεια του Κάστρου
- Παναγιά του Κονόμου (17ος αιώνας), στα δυτικά του Κάστρου.
- Ταξιάρχες (17ος αιώνας), στα νοτιοδυτικά του Κάστρου.
- Χρυσοπηγή (17ος αιώνας), κοντά στους δύο προηγούμενους ναούς.
- Σωτήρα (17ος αιώνας), στη δυτική πλευρά του Κάστρου.
- Άγιοι Ανάργυροι (17ος αιώνας), απέναντι από την Κάτω Πόρτα του Κάστρου.
- Παντοκράτορας: Στην «απάνω βάρδια», στο Ξαπλοβούνι, με εκπληκτική θέα από το προαύλιό του.
Βέβαια και οι υπόλοιπες εκκλησίες, νεώτερες και παλαιότερες, μέσα ή κοντά στο Χωριό ή στην ύπαιθρο, έχουν η καθεμιά τη δική της ιστορία, είναι όμορφες και όλες διαθέτουν αξιόλογο καλλιτεχνικό πλούτο.
Ας αναφέρουμε ακόμα μερικές, ιδιαίτερα απ’ αυτές που θα συναντήσετε προσεγγίζοντας τις προηγούμενες οκτώ ή περπατώντας, γύρω και έξω από το Κάστρο:
- Άγιος Σπυρίδων (1956) και Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (1953) στην πλατεία «Κάμπος» και Ευαγγελίστρια (1608) στα βόρεια της πλατείας.
- Οσία Μεθοδία (1962) στο Μέσα Κάστρο, Άγιος Νικόλαος (17ος αιώνας) και Άγιος Γεώργιος (18ος αιώνας) κοντά στην Πάνω Πόρτα του Κάστρου.
- Αγία Ματρώνα (17ος αιώνας) και Αγία Άννα (18ος αιώνας) κάτω από την πλατεία του Σχολείου.
- Αγία Παρασκευή (1880), στο Ξαπλοβούνι κοντά στον Παντοκράτορα.
κείμενο: Γεώργιος Αντωνίου Βεντούρης, Δέσποινα Αθανασιάδου-Βεντούρη
Κατεβάστε το Νέο έντυπο με τις εκκλησίες της Κιμώλου σε μορφή pdf (Έκδοση 2013).
Κατεβάστε το έντυπο με τις εκκλησίες της Κιμώλου σε μορφή pdf (Έκδοση 2008).
